Văn học đồng nghĩa với sự sáng tạo và đổi mới. Nhà văn khi viết xong một tác phẩm là hoàn thành công việc ở phần thứ nhất, phần thứ hai quan trọng hơn là nhiệm vụ của người tiếp nhận, đó là đưa tác phẩm đó vào cuộc sống. Một tác phẩm dù bất hủ đến đâu mà không được người đọc tiếp tục sáng tạo thì tác phẩm đó coi như đang “chết”. Nói như vậy có nghĩa là trong hoạt động dạy và học của mình, giáo viên và học sinh (người đọc) cũng là chủ thể sáng tạo. Trong hành trình đi đến cái hay, cái đẹp của văn chương thì giáo viên và học sinh là đồng tác giả với nhà văn.
Học sinh lớp 8H tự tin thể hiện khả năng thuyết trình trong giờ Ngữ văn
Trong hoạt động dạy và học Ngữ văn, sự sáng tạo không phải là tạo ra cái mới mà quan trọng là làm mới một tác phẩm đã cũ. Nói cụ thể là thầy và trò cần phải “đánh thức”, truyền “hơi thở cảm hứng” giúp tác phẩm được “sống”. Nếu coi tác phẩm văn học như một ngọn đèn thì thầy và trò là người thắp đèn. Ánh sáng cây đèn có được thắp lên và tỏa đi bao xa, bao lâu lại tùy thuộc vào tâm huyết, năng lực của thầy và trò. Trong hoạt động này, vai trò của thầy rất quan trọng, ngoài việc tổ chức, hướng dẫn thì thầy còn phải khơi mở, làm ‘lây lan cảm xúc’ đến học trò để lớp học có một “bầu khí quyển văn chương”, được sống với đời sống của tác phẩm. Nói theo cách của văn chương thì thầy và trò phải “hóa thân, nhập tâm” vào tác phẩm, để vui, buồn, hờn giận…cùng với mỗi nhân vật trong tác phẩm.
Ở trường THCS Hồ Xuân Hương, giáo viên môn Ngữ văn luôn chú trọng đổi mới phương pháp và dạy học, khơi dậy tinh thần tự học và sáng tạo của các em học sinh. Học sinh được hóa thân thành các nhân vật văn học, sân khấu hóa tác phẩm văn học, ngoài ra các em còn được thuyết trình về các chủ đề gần gũi với đời sống, phát triển các kỹ năng mềm cần thiết.
Dưới đây là tiết học văn sáng tạo về chủ đề Tết nguyên đán của học sinh lớp 8H. Nhìn nụ cười của các em, chúng tôi hiểu rằng phương pháp dạy và học của chúng tôi bước đầu đạt được những thành công nhất định.
Giờ Ngữ văn học mà chơi, chơi mà học của các em học sinh lớp 8H
Giáo viên sẽ chia thành các nhóm nhỏ, yêu cầu các em chuẩn bị và thuyết trình về chủ đề đã được giao
Hoạt động dạy và học Ngữ văn cũng là nghệ thuật, mà nghệ thuật lại không chấp nhận sự bắt chước, sao chép.
